ΨΗΦΙΑΚΗ ΥΓΕΙΑ – ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΚΑΙ ΛΥΣΕΙΣ ΣΤΑ ΑΔΙΕΞΟΔΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ
Π. Πανδής και Ι. Γεωργόπουλος
Οι εξελίξεις της ψηφιακής τεχνολογίας έχουν αλλάξει για πάντα τον τρόπο που κάνουμε αγορές, επικοινωνούν, ενημερώνονται και διασκεδάζουν. Η υγεία δεν θα μπορούσε να μην ακολουθήσει, ιδιαίτερα δε την στιγμή που οι «παραδοσιακές» υπηρεσίες υγείας εμφανίζουν περιορισμούς στην κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης σε χαμηλού κόστους αλλά υψηλής ποιότητας υπηρεσίες.
Η ψηφιακή υγεία είναι η σύγκλιση των τεχνολογικών επιτευγμάτων με την παραδοσιακή ιατρική, την υγειονομική περίθαλψη και την προληπτική ιατρική. Με άλλα λόγια, είναι η χρήση ενός συνόλου από σύγχρονες τεχνολογίες (λογισμικά ή συσκευές) με σκοπό την προαγωγή της υγείας, της ευημερίας και την βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Ποιο το αναμενόμενο όφελος της ψηφιακής υγείας
Με βάση την έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του 2017, οι οικονομικές δυσκολίες, η αύξηση των χρονίων νοσημάτων και η γήρανση του πληθυσμού, έχουν δημιουργήσει ανάγκες που αδυνατούν να καλύψουν τα συστήματα υγείας των χωρών μελών. Ταυτόχρονα, όσο οι πολίτες εμπιστεύονται όλο και περισσότερο τις ψηφιακές τεχνολογίες, τόσο λογική ακούγεται η ενσωμάτωσή τους στις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας ώστε να καλύψουν την νέα ζήτηση. Μεταξύ άλλων, η έκθεση εστιάζει στο νόμιμο δικαίωμα των πολιτών να έχουν άμεση πρόσβαση στα ιατρικά τους δεδομένα οπουδήποτε αυτά καταχωρούνται (π.χ. αρχεία ιδιωτικών ή δημόσιων πάροχων υπηρεσιών υγείας) και να κάνουν χρήση αυτών όπως κρίνουν (π.χ. μεταφορά τους σε άλλο πάροχο υγείας). Τέλος δικαιούνται, όταν βρεθούν σε άλλη χώρα, να λαμβάνουν ιατρική φροντίδα βασισμένη στο ιατρικό ιστορικό τους, εφικτό μόνο αν το ιστορικό τους είναι προσβάσιμο και αναγνώσιμο σε άλλη γλώσσα.
Προς αυτή την κατεύθυνση και κατα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο «οι ψηφιακές υπηρεσίες που ευνοούν την ανταλλαγή γνώσεων μεταξύ επιστημόνων υγείας, θα μειώσουν τα ιατρικά λάθη, τις ανεπιθύμητες ενέργειες, την ασφάλεια των ασθενών και θα ευνοήσουν την αποτελεσματικότητα και τον συντονισμό της παρεχόμενης φροντίδας» και ως εκ τούτου κρίνονται αναγκαίες.
Tο παρόν και το μέλλον της υγείας
Την χρονιά που μας πέρασε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) δημοσίευσε τις πρώτες κατευθυντήριες οδηγίες για την ψηφιακή υγεία. Σύμφωνα με το Stratistics MRC, η Παγκόσμια Αγορά Ψηφιακής Υγείας υπολογίζεται σε 182,63 δισεκατομμύρια δολάρια το 2017 και αναμένεται να φθάσει τα 665,36 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2026. Οι μεγαλύτερες εταιρείες τεχνολογίας, η Google, η Apple, το Facebook, και η Amazon επενδύουν σε τεχνολογίες eHealth όπως συστήματα εικονικής υγείας ή συστήματα ελέγχου συμπτωμάτων. Από το 2017 έως το 2019 το σύστημα υγείας στο Ηνωμένο Βασίλειο (NHS) επένδυσε 47 εκατομμύρια λίρες στην ψηφιακή υγεία. Από τα παραπάνω φαίνεται πως η ψηφιακή υγεία δεν αποτελεί μια μόδα που θα περάσει.
Στις χώρες που σήμερα αποτελούν τις πρωτοπόρες στον χώρο της ψηφιακής υγείας, την επανάσταση στον χώρο της ψηφιακής υγείας έφεραν νεοφυείς επιχειρήσεις (start-ups), οι οποίες έφεραν τις νέες τεχνολογίες εύκολα και προσιτά στους πολίτες. Τα δημόσια συστήματα υγείας τις περισσότερες φορές ακολούθησαν συνεργαζόμενα με αυτές. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζει η εταιρεία WeDoctor με έδρα την Κίνα που ιδρύθηκε το 2010 και πλέον αριθμεί πάνω από 27 εκατομμύρια ενεργούς χρήστες και συνεργάζεται με 2700 νοσοκομεία της Κίνας. Οι start-ups Babylon Healthcare και η EMIS Health με την μετέπειτα συνεργασία τους με το National Health Service (NHS) της Μεγάλης Βρετανίας έχουν φέρει την Μεγάλη Βρετανία στην κορυφή των εξελίξεων της ψηφιακής υγείας στην Ευρώπη. Στις Η.Π.Α. τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί περισσότερες από 5000 εταιρείες ψηφιακής υγείας, με δύο από τις μεγαλύτερες τις GRAIL και Oscar Health, οι οποίες έχουν αναδιαμορφώσει το σύστημα υγείας της Αμερικής. Ταυτόχρονα, όλο και περισσότερες start-up εταιρείες δραστηριοποιούνται σε ολόκληρο τον κόσμο, ενώ οι κυβερνήσεις ολοένα και περισσότερων χωρών διεθνώς θέτουν ως προτεραιότητα την ανάπτυξη τέτοιων συστημάτων για τους ασθενείς τους μέσα στα επόμενα χρόνια.
Πού βρίσκεται η Ελλάδα
Η Ελλάδα βρίσκεται στο ξεκίνημά της ανάπτυξης της ψηφιακής υγείας. Σε πολυάριθμα συνέδρια και ομιλίες η επιστημονική κοινότητα, ο επιχειρηματικός κόσμος, η τοπική αυτοδιοίκηση αλλά και η κυβέρνηση συμφωνούν στην ανάγκη για ένταξη της ψηφιακής υγείας στο υπάρχον σύστημα υγείας. Εντούτοις τροχοπέδη στην ταχεία ανάπτυξή της αποτελεί η απουσία ενιαίων κρατικών τεχνολογικών υποδομών στα νοσοκομεία, η απουσία πλήρως ψηφιοποιημένων αρχείων στις περισσότερες δημόσιες δομές υγείας ( λόγω της τήρησης έντυπων και χειρόγραφων αρχείων), η δύσκολη προσαρμογή ασθενών και γιατρών σε καινοτομίες και τέλος οι άκαμπτες κρατικές διαδικασίες. Το Υπουργείο Υγείας σε εθνικό επίπεδο σταδιακά εντάσσει συστήματα ψηφιακής υγείας όπως το σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, το σύστημα των διαγνωστικών και των νοσοκομείων και το σύστημα ηλεκτρονικού φακέλου υγείας πρωτοβάθμιας φροντίδας. Τα συστήματα αυτά όμως, αν και αποτελούν σημαντικά βήματα προόδου, προσανατολίζονται περισσότερο στο να λύσουν τα μακροχρόνια προβλήματα σε επίπεδο δομών υγείας και των ασφαλιστικών ταμείων, παρά
να καλύψουν τις σύγχρονες και αυξανόμενες ανάγκες των πολιτών.
Την λύση σε κάποιες εκ των αναγκών του χώρου της υγείας έχουν επιδιώξει να δώσουν κάποιες μεμονωμένες ιδιωτικές πρωτοβουλίες. Τέτοιες είναι marketplaces ιατρών (σελίδες προβολής ιατρών) και πλατφόρμες ιατρικών ραντεβού, τοπικές πλατφόρμες ιδιωτικών νοσοκομείων που δίνουν πρόσβαση στο τοπικό ιατρικό αρχείο του ασθενή καθώς και πλατφόρμες ασφαλιστικών εταιρειών που αφορούν τους ασφαλισμένους τους. Η docandu είναι μια start-up εταιρεία που φιλοδοξεί να δώσει λύσεις σε ανάγκες που δεν καλύπτονται από το υπάρχον σύστημα υγείας και να φέρει την ψηφιακή υγεία στην καθημερινότητα των πολιτών στην Ελλάδα. Η εταιρεία έχει προβεί στην ανάπτυξη και λειτουργία μίας ολοκληρωμένης καινοτόμας ψηφιακής εφαρμογής, με τις υψηλότερες διεθνείς προδιαγραφές, η οποία φέρνει στα χέρια του πολίτη την διαχείριση της υγείας του και οραματίζεται να γίνει το σημείο αναφοράς για την πρόληψη αλλά και την λύση κάθε θέματος υγείας των πολιτών. Παρέχει έναν πλήρη ψηφιακό φάκελο υγείας ασθενούς ο οποίος θα ακολουθεί τον ασθενή σε όποιον ιατρό αυτός απευθύνεται, ιδιώτη ή του δημοσίου, εντός ή εκτός Ελλάδας, αφού ο ιατρικός φάκελος μεταφράζεται σε άλλη γλώσσα με το πάτημα ενός κουμπιού. Ταυτόχρονα μπορεί να παρέχει στον χρήστη προσωποποιημένες ιατρικές συμβουλές και ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης για έλεγχο των συμπτωμάτων του. Παρέχει υπηρεσία online consultation (διαδικτυακή ιατρική επίσκεψη) εξυπηρετώντας την επικοινωνία ιατρού και ασθενή οποτεδήποτε και οπουδήποτε κι αν βρίσκονται. Η εταιρία βρίσκεται στο δεύτερο στάδιο χρηματοδότησης, ενώ έγινε πρόσφατα δεκτή και στην πλατφόρμα Crowdcube. Μπορείτε να μάθετε περισσότερο για το docandu app στo site της εταιρίας docandu.com αλλά και στις σελίδες της σε όλα τα social media.
Ο Δρ. Πέτρος Πανδής, μηχανικός βιοτεχνολογίας και υψηλόβαθμο στέλεχος με αντικείμενο την ψηφιακή καινοτομία με βάση το Ηνωμένο Βασίλειο, και ο Δρ. Ιωάννης Γεωργόπουλος, παιδοχειρουργός με κλινικό και ακαδημαϊκό έργο και ενασχόληση με την ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών στην ιατρική πράξη, είναι μεταξύ των ιδρυτών της docandu, που σε συμμόρφωση με όλα τα παραπάνω έχουν σχεδιάσει και υλοποιήσει την πρώτη πλήρη πλατφόρμα ψηφιακής υγείας στην Ελλάδα.
Χρήσιμοι Σύνδεσμοι
- Council of the European Union. Council conclusions on Health in theDigital Society — making progress in data-driven innovation in the field of health. (2017/C 440/05)
- Digital Health 150: The Digital Health Startups Redefining The Healthcare Industry. https://www.cbinsights.com/research/digital-health-startups-redefining-healthcare/
- Hung Vo, China’s Healthcare Revolution: WeDoctor. https://digital.hbs.edu/platformdigit/submission/chinas-healthcare-revolution-wedoctor/
- S. Allen, Μ. Perlman, N. Elsner: Digital health technology. Global case studies of health care transformation. https://www2.deloitte.com/us/en/insights/industry/healthcare/digital-health-technology.html
- Top 5 National Examples In Digital Health. https://medicalfuturist.com/top-5-nationalexamples-in-digital-health/