Ιατρική επιμέλεια- απόδοση στα ελληνικά: Ροζανή Σοφία
Μακροπρόθεσμη κλινική έκβαση ασθενών με HBeAg-αρνητική χρόνιας ηπατίτιδας Β που διέκοψαν τα πυρηνικά νουκλεοσιδικά ανάλογα
Μανωλακόπουλος Σ.1 2, Κρανιδιώτη Χ.1, Κουρίκου Α.1, Deutsch M.M.1, Τριάντος Χ.3, Τσολιάς Χ.3, Μάνεσης Ε.4, Μάθου Ν.5, Αλεξοπούλου Α.1, Χατζηγιάννη Α.1, Παπαθεοδωρίδης Γ.2
- Β΄ Παθολογική Κλνική, Τμήμα Γαστρεντερολογίας- Ηπατολογίας, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ιπποκράτειο»
- Γαστρεντερολογική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Λαϊκό»
- Παθολογική Κλινική, Τμήμα Γαστρεντερολογίας, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Πατρών
- Ηπατολογικό Τμήμα, Ευρωκλινική Αθηνών
- Γαστρεντερολογικό Τμήμα, Γενικό Νοσοκομείο «Κωνσταντοπούλειο» Αθηνών
Long-term clinical outcome of HBeAg-negative chronic hepatitis B patients who discontinued nucleos(t)ide analogues
Δημοσιεύθηκε στο Liver International, Δεκέμβριος 2020, DOI: 10.1111/liv.14654, Ιανουάριος 2021
Eισαγωγή: Η διακοπή των πυρηνικών νουκλεοσιδικών αναλόγων (NA) παραμένει ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα στη διαχείριση της HBeAg-αρνητικής χρόνιας ηπατίτιδας Β (CHB). Αυτή η μελέτη αποσκοπεί στην αντιμετώπιση του αποτελέσματος ασθενών με HBeAg-αρνητική CHB που διέκοψαν τη θεραπεία με NA.
Μέθοδοι: Η προοπτική αυτή μελέτη περιελάμβανε 57 μη-κιρρωτικούς ασθενείς, Καυκάσιας φυλής, με HBeAg-αρνητική CHB που διέκοψαν τη θεραπεία με NA μετά από ενδιάμεση ιϊκή ύφεση 6 ετών. Όλοι οι ασθενείς υποβάλλονταν σε τακτικές αιματολογικές εξετάσεις. Η ιολογική υποτροπή ορίστηκε ως HBV DNA> 2000 IU/mL ή> 20 000 IU/mL και η βιοχημική υποτροπή ως ALT> ULN (40 IU/mL) ή> 2xULN. Όλοι οι ασθενείς με προκαθορισμένα κριτήρια επαναθεραπείας, ξεκίνησαν εκ νέου τη θεραπεία με το entecavir ή το tenofovir.
Αποτελέσματα: Από τους 57 ασθενείς, οι 29 παρέμειναν χωρίς θεραπεία μετά από ενδιάμεση παρακολούθηση 65 μηνών (εύρος: 36-87) μετά τη διακοπή της θεραπείας. Στους 3, 6, 12, 24, 36 και 48 μήνες, τα σωρευτικά ποσοστά επανάληψης της θεραπείας ήταν 16%, 20%, 32%, 35%, 46% και 50%, ενώ το ποσοστό των ασθενών με HBV DNA <2000 IU/mL και ALT <ULN ήταν 73%, 60%, 52%, 52%, 47%και 37% αντίστοιχα.
Όλοι οι ασθενείς είχαν ιολογική και βιοχημική απόκριση μετά την επανέναρξη της θεραπείας. Κανένας ασθενής δεν ανέπτυξε ηπατική ανεπάρκεια, ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα ή οδηγήθηκε στο θάνατο. Τα σωρευτικά ποσοστά απώλειας HBsAg ήταν 2%, 4%, 7%, 10%και 20% στους 3, 6, 12, 24 και 36 μήνες. Τα επίπεδα HBsAg <100 IU/mL στο τέλος της θεραπείας με NA θα μπορούσαν να προβλέψουν απώλεια HBsAg (P = .001).
Συμπεράσματα: H μελέτη υποστηρίζει ότι η θεραπεία με NA μπορεί να διακοπεί με ασφάλεια σε μη κιρρωτικούς ασθενείς με HBeAg-αρνητική ηπατίτιδα Β. Κατά τη διάρκεια της μέσης παρακολούθησης άνω των 5 ετών, οι μισοί ασθενείς παρέμειναν χωρίς επανέναρξη της θεραπείας, με ένα σημαντικό ποσοστό εξ αυτών να επιτυγχάνει λειτουργική θεραπεία.
Abstract
Background & aims: Discontinuation of nucleos(t)ide analogues (NA) remains a debatable issue in HBeAg-negative chronic hepatitis B (CHB). This study aimed to address the outcome of HBeAg-negative CHB patients who discontinued NA therapy.
Methods: This prospective study included 57 non-cirrhotic HBeAg-negative Caucasian CHB patients who discontinued NA therapy after median virological remission of 6 years. All patients had regular blood tests. Virological relapse was defined as HBV DNA > 2000 IU/mL or >20 000 IU/mL and biochemical relapse as ALT > ULN (40 IU/mL) or >2xULN. All patients with retreatment predefined criteria restarted entecavir or tenofovir.
Results: Of the 57 patients, 29 remained without retreatment after median follow-up of 65 months (range: 36-87) following treatment discontinuation. At 3, 6, 12, 24, 36 and 48 months, cumulative rates of retreatment were 16%, 20%, 32%, 35%, 46% and 50%, while the proportion of patients with HBV DNA < 2000 IU/mL and ALT < ULN were 73%, 60%, 52%, 52%, 47% and 37% respectively. All patients had virological and biochemical response after retreatment. No patient developed liver failure, hepatocellular carcinoma or death. Cumulative rates of HBsAg loss were 2%, 4%, 7%, 10% and 20% at 3, 6, 12, 24 and 36 months. HBsAg levels < 100 IU/mL at the end of NA treatment could predict HBsAg loss (P = .001).
Conclusions: Our study supports that NA therapy can be safely stopped in non-cirrhotic patients with HBeAg-negative CHB. Over a median follow-up of more than 5 years, half of the patients remained without retreatment with a substantial proportion of them achieving functional cure.