Η επιβάρυνση και η διαχείριση της αναιμίας σε Έλληνες ασθενείς με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου: μια αναδρομική, πολυκεντρική, μελέτη παρατήρησης

Ιατρική επιμέλεια- απόδοση στα ελληνικά: Ροζανή Σοφία

Φωτεινοπούλου Κ.¹, Καρμίρης Κ.², Αξιάρης Γ.³, Βελεγράκη Μ.², Γκλάβας Α.⁴, Καπιζιώνη Χ.⁵, Καραγεώργος Χ.⁶, Κατερή Χ.⁷, Κατσούλα Α.⁸, Κοκκότης Γ.⁹, Κουρέτα Ε.¹⁰, Λαμούρη Χ.¹¹, Μαρκόπουλος Π.¹², Παλατιανού Μ. ¹³, Πάστρας Π.¹⁴, Φασούλας Κ.¹⁵, Γιουλεμέ Γ.⁸, Ζαμπέλη Ε.³, Θεοδωροπούλου Α.², Θεοχάρης Γ.¹⁴, Θωμόπουλος Κ.¹⁴, Καρατζάς Π.¹⁰, Κατσάνος Κ.¹¹, Καψωριτάκης Α.⁷, Κουρίκου Α.⁶, Μάθου Ν. ¹⁶, Μανωλακόπουλος Σ.⁶, Μιχαλόπουλος Γ.⁵, Μιχόπουλος Σ.³, Μπουμπονάρης Α.¹⁷, Μπάμιας Γ.⁹, Παπαδόπουλος Β.⁷, Παπαθεοδωρίδης Κ.¹⁰, Παπακωνσταντίνου Ι.⁴, Παχιαδάκης Ι.¹⁷, Σουφλέρης Κ.¹⁵, Τζουβαλά Μ.¹³, Τριάντος Χ.¹⁴, Τσιρώνη Ε.¹², Χριστοδούλου Δ.¹¹,Κουτρουμπάκης Ι.¹⁸, Ελληνική Ερευνητική ομάδα για την φλεγμονώδη νόσο του εντέρου

Γαστρεντερολογικό Τμήμα, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου, Ιατρική Σχολή Ηρακλείου Κρήτης
Γαστρεντερολογικό Τμήμα, «Βενιζέλειο» Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου Κρήτης
Γαστρεντερολογικό Τμήμα, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Αλεξάνδρα»
Β΄ Χειρουργική Κλινική, Αρεταίειο Νοσοκομείο Αθηνών
Γαστρεντερολογικό Τμήμα, Γενικό Νοσοκομείο Πειραιώς «Τζάνειο»
Ηπατολογικό-Γαστρεντερολογικό Τμήμα- Μονάδα Ενδοσκοπήσεων, Β΄ Παθολογική Κλινική, Γενικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Αθηνών «Ιπποκράτειο»
Γαστρεντερολογικό Τμήμα, Γενικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας
Β΄ Παθολογική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «Ιπποκράτειο»
Γαστρεντερολογική Μονάδα, Γ΄ Παθολογική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο «Σωτηρία»
Γαστρεντερολογικό Τμήμα, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Λαϊκό»
Γαστρεντερολογικό Τμήμα, Γενικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων
Γαστρεντερολογικό Τμήμα, Γενικό Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Πειραιά «Μεταξά»
Γαστρεντερολογικό Τμήμα, Γενικό Νοσοκομείο Νίκαιας
Γαστρεντερολογικό Τμήμα, Παθολογική Κλινική, Γενικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Πατρών
Τμήμα Γαστρεντερολογίας- Ογκολογίας, «Θεαγένειο» Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης
Γαστρεντερολογικό Τμήμα, Νοσοκομείο «Κωνσταντοπούλειο»
Γαστρεντερολογικό Τμήμα, 424 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης
Γαστρεντερολογικό Τμήμα, Γενικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου Κρήτης

The burden and management of anemia in Greek patients with inflammatory bowel disease: a retrospective, multicenter, observational study

Δημοσιεύθηκε στο BMC Gastroenterology, Ιούνιος 2021, DOI https://doi.org/10.1186/s12876-021-01826-1.

Εισαγωγή: Η αναιμία είναι μια συχνή εξωεντερική εκδήλωση της φλεγμονώδους νόσου του εντέρου (IBD) που επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής των ασθενών. Σκοπός αυτής της μελέτης ήταν να προσδιοριστεί η συχνότητα και η πραγματική διαχείριση της αναιμίας σε ασθενείς με IBD στην Ελλάδα.

Μέθοδοι: Η μελέτη διεξήχθη σε 17 ελληνικά κέντρα παραπομπής IBD. Τα δημογραφικά, κλινικά και εργαστηριακά θεραπευτικά δεδομένα καθώς και τα δεδομένα που αφορούσαν την θεραπεία της φλεγμονώδους νόσου του εντέρου συλλέχθηκαν και αναλύθηκαν μέσω αναδρομικής μελέτης.

Αποτελέσματα: Συνολικά έγινε εγγραφή 1394 ασθενών με IBD, ήτοι 560 με ελκώδη κολίτιδα (UC) και 834 με νόσο του Crohn (CD). Κατά πάσα πιθανότητα αναφέρθηκε αναιμία σε 687 (49,3%) ασθενείς εκ των οποίων οι 413 (29,6%) είχαν επεισοδιακή και 274 (19,7%) είχαν υποτροπιάζουσα/εμμένουσα αναιμία. Η αναιμία διαγνώστηκε πριν από τη εκδήλωση της IBD σε 45 ασθενείς (6,5%), μαζί με την εκδήλωση της IBD σε 269 (39,2%) και μετά από την εκδήλωση της IBD σε 373 (54,3%) ασθενείς. Στην πολυμεταβλητή ανάλυση, η παρουσία εξωεντερικών εκδηλώσεων (p = 0.0008), η διάρκεια της νόσου IBD (p = 0.026), οι επεμβάσεις και οι νοσηλείες που σχετίζονται με την IBD (p = 0.026 και p = 0.004 ανάλογα) ήταν παράγοντες κινδύνου υποτροπιάζουσας/εμμένουσας αναιμίας. Η φερριτίνη του ορού μετρήθηκε σε 839 (60,2%) ασθενείς με IBD. Μεταξύ των αναιμικών ασθενών, 535 (77,9%) έλαβαν θεραπεία. Σε 485 ασθενείς (90,6%) χορηγήθηκε συμπλήρωμα σιδήρου, δηλαδή σε 142 εξ αυτών (29,3%) από του στόματος λήψη και σε 393 εξ αυτών (81%) ενδοφλεβίως.

Συμπεράσματα: Η συχνότητα αναιμίας σε ασθενείς με IBD, που παρακολουθείται στα ελληνικά κέντρα παραπομπής, είναι περίπου 50%. Η ανάπτυξη υποτροπιάζουσας/εμμένουσας αναιμίας μπορεί να παρατηρηθεί στο 20% των περιπτώσεων και σχετίζεται ανεξάρτητως με την παρουσία εξωεντερικών εκδηλώσεων, τη διάρκεια της IBD, τις επεμβάσεις που σχετίζονται με IBD και τις νοσηλείες. Η θεραπεία της αναιμίας χορηγείται έως και στα 4/5 των αναιμικών με IBD ασθενών με την πλειοψηφία αυτών να λαμβάνουν σίδηρο ενδοφλεβίως.

Abstract

Background: Anemia is a common extraintestinal manifestation of Inflammatory Bowel Disease (IBD) affecting negatively the patients’ quality of life. The aim of this study was to determine the frequency and real-life management of anemia in IBD patients in Greece.

Methods: This study was conducted in 17 Greek IBD referral centers. Demographic, clinical, laboratory, IBD and anemia treatment data were collected and analyzed retrospectively.

Results: A total of 1394 IBD patients [560 ulcerative colitis (UC), 834 Crohn’s disease (CD)] were enrolled. Anemia at any time was reported in 687 (49.3%) patients of whom 413 (29.6%) had episodic and 274 (19.7%) had recurrent/persistent anemia. Anemia was diagnosed before IBD in 45 (6.5%), along with IBD in 269 (39.2%) and after IBD in 373 (54.3%) patients. In the multivariate analysis the presence of extraintestinal manifestations (p = 0.0008), IBD duration (p = 0.026), IBD related surgeries and hospitalizations (p = 0.026 and p = 0.004 accordingly) were risk factors of recurrent/persistent anemia. Serum ferritin was measured in 839 (60.2%) IBD patients. Among anemic patients, 535 (77.9%) received treatment. Iron supplementation was administered in 485 (90.6%) patients, oral in 142 (29.3%) and intravenous in 393 (81%).

Conclusions: The frequency of anemia in IBD patients, followed at Greek referral centers, is approximately 50%. Development of recurrent/persistent anemia may be observed in 20% of cases and is independently associated with the presence of extraintestinal manifestations, IBD duration, IBD related surgeries and hospitalizations. Anemia treatment is administered in up to [Formula: see text] of anemia IBD patients with the majority of them receiving iron intravenously.