ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΚΟΥΡΤΗ1 , ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ ΣΤΑΥΡΙΔΟΥ1 , ΕΛΕΝΗ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗ1 , ΘΕΟΔΩΡΑ ΨΑΛΤΟΠΟΥΛΟΥ2 , ΧΑΡΑ ΣΠΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ3 , ΜΑΡΙΑ ΤΣΟΛΙΑ1 , ΘΕΟΔΩΡΟΣ Ν. ΣΕΡΓΕΝΤΑΝΗΣ1,2, ΆΡΤΕΜΙΣ ΤΣΙΤΣΙΚΑ1.
1 ΠΜΣ «Στρατηγικές Αναπτυξιακής και Εφηβικής Υγείας», Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
2 Θεραπευτική Κλινική, Νοσοκομείο «Αλεξάνδρα», Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
3 Εργαστήριο Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Domestic Violence During the COVID-19 Pandemic: A Systematic Review
Δημοσιεύτηκε στο: Trauma, Violence & Abuse, Sage Journals ,August 17, 2021, doi.org/10.1177/15248380211038690
Εισαγωγή: Η πανδημία της COVID-19, ώθησε πολλές χώρες στην υιοθέτηση περιοριστικών μέτρων, όπως η επιβολή καραντίνας, η αποφυγή κοινωνικών συνευρέσεων, η υποχρεωτική χρήση μάσκας, η χρήση αντισηπτικών κ.ά. με σκοπό τον περιορισμό της διάδοσης του ιού SARS-CoV-2. Παρόλο που ο περιορισμός στο σπίτι αποτέλεσε σημαντικό μέτρο προστασίας, προκάλεσε κοινωνικές, ψυχολογικές και οικονομικές συνέπειες, αναδύοντας ανησυχίες σχετικά με την άνοδο περιστατικών ενδο-οικογενειακής βίας.
Σκοπός: Λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιάιτερς συνθήκες που προκλήθηκαν κατά την διάρκεια της πανδημίας COVID-19, συμπεριλαμβανομένου του περιορισμού στο σπίτι και των προστατευτικών μέτρων που υιοθετήθηκαν παγκοσμίως, η αναζήτηση της επίδρασης ενδο-οικογενειακής βίας σε ζευγάρια, παιδιά ή ηλικιωμένους είναι υψίστης σημασίας. Συμπερασματικά, η συγκεκριμένη συστηματική ανασκόπηση είχε ως βασικό στόχο την σύνθεση παγκόσμιων ευρημάτων και τάσεων που σχετίζονται με την ενδο-οικογενειακή βία σε όλες τις ομάδες του πληθυσμού, ερευνώντας τις διαφορές που εμφανίζονται ανά γεωγραφικές περιοχές κατά την διάρκεια της πανδημίας της COVID-19.
Υλικό-Μέθοδος: Για την αναζήτηση της βιβλιογραφίας χρησιμοποιήθηκαν οι παρακάτω ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων DOAJ, ERIC, Google Scholar, ProQuest, Pubmed, PsycNet, and SCOPUS, έως και τις 22 Ιουλίου 2020, μέσω του ακόλουθου αλγορίθμου (COVID-19 OR SARSCoV-19 OR SARS-CoV-2 OR “2019-nCoV” OR “novel coronavirus”) AND (“domestic violence” OR “family violence” OR “intimate partner violence” OR abuse OR maltreatment OR vulnerability OR assault).
Αποτελέσματα: Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της αναζήτησης, αναδυθηκαν 9440 άρθρα, εκ των οποίων τα 2415 ήταν διπλότυπα και τα 6941 αφαιρέθηκαν λόγω μη συσχέτισης με το θέμα από τον τίτλο. Τα 588 υπολειπόμενα άρθρα ερευνήθηκαν με την χρήση της περίληψης, όπου 436 θεωρήθηκαν μη σχετικά με το θέμα, ενώ 75 αποτέλεσαν βιβλιογραφικές ανασκοπήσεις. Από τα 77 άρθρα που εν τέλει αξιολογήθηκαν πλήρως, τα 32 θεωρήθηκαν ως επιλέξιμα. Δεδομένα που προέρχονταν από την Βόρεια Αμερική, Ευρώπη, Περιοχή της Ασίας-Ειρηνικού, Αφρική και από όλο τον πλανήτη ανακτήθηκαν. Σε όλες τις χώρες, παρατηρήθηκε αύξηση της ενδο-οικογενειακής βίας, κυρίως στις πρώτες εβδομάδες της πανδημίας της COVID-19. Ωστόσο, τα ποσοστά είχαν την τάση να μειώνονται καθώς η πανδημία συνεχιζόταν, κυριώς λόγω της προσαρμογής στη νέα πραγματικότητα και της αναζήτησης βοήθειας. Η βία μεταξύ των συντρόφων μπορούσε να λάβει πολλές μορφές, με την λεκτική να είναι η πιο συχνή. Παράλληλα με την άυξηση βίας μεταξύ των ζευγαριών, παρατηρήθηκε αύξηση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων με τάσεις αυτοκτονίας, σκέψεις αυτοτραυματισμού αλλά και διαταραχές στον ύπνο. Όσο αφορά την παιδική κακοποίηση, παρ’όλο που οι ειδικοί υπολόγιζαν ότι θα υπάρξει μια άνοδος στην παραμέληση και σε περιπτώσεις κακοποίησης, τα ποσοστά που αναφέρθηκαν από τις κοινωνικές υπηρεσίες και την αστυνομία ήταν μειωμένα. Σε αυτό το φαινόμενο, ίσως συνέβαλε και το κλείσιμο των σχολείων για παρατεταμένη χρονική διάρκεια.
Συμπεράσματα: Η ενδο-οικογενειακή βία είναι ένα σημαντικό θέμα, το οποίο έλαβε παγκόσμιες διαστάσεις κατά την διάρκεια της πανδημίας της COVID-19. Ο περιορισμός στο σπίτι ενίσχυσε τον συνεχή έλεγχο του θύτη με το θύμα, οδηγώντας σε αυξημένη βία αλλά μειωμένη δυνατότητα αναζήτησης βοήθειας. Για να μπορέσει το συγκεκριμένο φαινόμενο να λάβει μικρότερες διαστάσεις, είναι σημαντικό να εδραιωθούν προγράμματα στήριξης, δομές υποδοχής και προστασίας θυμάτων, αλλά και καλύτερη ενημέρωση και δράση των κοινωνικών φορέων και της αστυνομίας.