Ευάγγελος Τσιάμπας1, Νικόλας Μαστρονικολής2, Αριστείδης Χρυσοβέργης3, Βασίλειος Παπανικολάου3, Ευθύμιος Κυροδήμος4 , Βασίλειος Ραγός5, Ανδρέας Λαζαρίδης6 ,Νικόλαος Καβαντζάς7, Ευστράτιος Πατσούρης8, Μηνάς Πασχόπουλος9 , Χρήστος Ριζιώτης10.
1 Ανχης (ΥΙ) Κυτταρολόγος, MD, MSc, PhD, Κυτταρολογικό Τμήμα, 417 ΝΙΜΤΣ, Επιστ. Συνεργάτης- Εκλεγείς λέκτορας 2 Κυτταρολογίας- Μοριακής Βιολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Harvard Medical School, Dept of CME affiliate, MA, ΗΠΑ.
2Καθηγητής Ωτορινολαρυγγολογίας, Χειρουργικής Κεφαλής και Τραχήλου, Πανεπιστήμιο Πατρών.
3Επιμελητής Α’, Α’ Ωτορυνολαρυγγολογική Κλινική, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Νοσοκομείο “Ιπποκράτειο”
4Αν. Καθηγητής, Α’ Ωτορυνολαρυγγολογική Κλινική, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Νοσοκομείο “Ιπποκράτειο”
5Αν. Καθηγητής Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
6Καθηγητής, Διευθυντής Εργαστηρίου Α’ Παθολογικής Ανατομικής, Ιατρικής Σχολής, Πανεπιστημίου Αθηνών
7Καθηγητής Εργαστηρίου Α’ Παθολογικής Ανατομικής, Ιατρικής Σχολής, Πανεπιστημίου Αθηνών
8Ομότιμος Καθηγητής Παθολογικής Ανατομικής, Ιατρικής Σχολής, Πανεπιστημίου Αθηνών
9 Καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας, ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
10 Διδάκτωρ Ερευνητής- Υπεύθυνος προγράμματος Φωτονικής για Νανοεφαρμογές, του Ινστιτούτου Θεωρητικής και Φυσικής χημείας (ΙΘΦΧ), Ιατρική Σχολή.
Chromosome X riddle in SARS-CoV-2 (COVID-19) – related lung pathology.
Pathol Oncol Res
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό: Pathology & Oncology Research volume 26, pages2839–2841(2020)
https://doi.org/10.1007/s12253-020-00878-0
Οι ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού που προκαλούνται από την ομάδα των κορονοιών (Coronaviruses-CoVs) έχουν ενοχοποιηθεί για τρεις μεγάλου γεωγραφικού εύρους επιδημικά ή πανδημικά κύματα: Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS-CoV) στα 2002/2003, Middle-East Respiratory Syndrome (MERS- CoV) στα 2012/2013, καθώς και την τωρινή πανδημική κρίση Severe Acute Respiratory Syndrome-2 (SARS-CoV-2) 2019/2020-. Η σοβαρού βαθμού πνευμονία που εμπλέκει και τους δύο πνεύμπονες αποτελεί τη θανατηφόρα έκφανση της λοίμωξης, ιδιαίτερα σε άρρενες, γηραιότερους προσβληθέντες ασθενείς με υποκείμενα νοσήματα, ή ανοσοκατασταλμένους χωρίς όμως να αποκλείονται και περιστατικά κατάληξης σε νεαρότερες ηλικίες όπως δυστυχώς ήδη συμβεί. Εκτεταμένες πλέον κλινικο-μοριακές έρευνες έχουν αναδείξει ως κυριότερο μόριο στην αλληλεπίδραση κυττάρου-στόχου με τον ιό SARS-CoV-2 την πρωτείνη-υποδοχέα human angiotensin-converting enzyme 2 (hACE2). Το γονίδιο που κωδικοποιεί για την πρωτείνη εδράζεται στο χρωμόσωμα Χ (gene band Xp22.2). Επιπρόσθετα, το ίδιο χρωμόσωμα φιλοξενεί εστιακά και κάποιους άλλους γονιδιακούς τόπους που εμπλέκονται στην ανοσιακή απάντηση του οργανισμού σε εξωτερικά ερεθίσματα καθώς και στο μεταβολισμό του ασβεστίου μέσω σηματοδοτικών οδών ενδοκυτταρικά με κομβικά μόρια, όπως η ρεγκιουκαλσίνη (regucalcin) και κατά συνέπεια με τη βιταμίνη D που αποδεικνύεται ισχυρός προστατευτικός παράγοντας στη λοίμωξη. Επειδή το χρωμόσωμα Χ αποτελεί μοναδιαίο χρωμοσωμιακό τόπο στους άρρενες σε σχέση με το ΧΧ των θηλέων ασθενών, πιθανή φυλοσύνδετη εκλεκτικότητα της πιο επιθετικής μορφής της λοίμωξης έχει στατιστικά διερευνηθεί. Η ερευνητική ομάδα των Tsiambas E et al. Pathol Oncol Res. 2020;26(4):2839-2841 συνέθεσε ερευνητικά μοριακά δεδομένα και κατέληξε στη σημαντική υπόθεση ότι τυχόν γονιδιακοί πολυμορφισμοί (single nucleotide polymorphisms-SNPs) στα γονίδια hACE2, Toll –like Receptors 7/8 (TLR7/8) (band Xp22.2), Forkhead Box P3 (FOXP3) (band Xp11.23) καθώς και εστιακές μεταλλάξεις δύναται να τροποποιούν τη λειτουργία των εν λόγω παραγόμενων πρωτεινών αντανακλών τας τη διαφορετική ανταπόκριση ατόμων –κυρίως αρρένων λόγω της μοναδικότητας του Χ χρωμοσώματος στο γονότυπό τους.