Παρακολούθηση και συννοσηρότητες σε ασθενείς με χρόνια ηπατίτιδα Β που προσωρινά υποβάλλονται σε θεραπεία με πυρηνικά νουκλεοσιδικά ανάλογα

Ιατρική επιμέλεια- απόδοση στα ελληνικά: Ροζανή Σοφία

Σιακαβέλλας Σ.¹, Γουλής Ι.², Μανωλακόπουλος Σ.^{1 3} , Τριάντος Χ.⁴, Γατσέλης Ν.⁵, Τσεντεμίδου Ε.², Κρανιδιώτη Χ.³, Ζησιμόπουλος Κ.⁴, Τσούλας Χ.⁶, Νταλέκος Γ.⁵, Παπαθεοδωρίδης Γ.¹

^{Γαστρεντερολογικό Τμήμα, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Λαϊκό»}
^{Δ΄ Παθολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ}
^{Β΄ Παθολογική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ιπποκράτειο»}
^{Παθολογική Κλινική, Γαστρεντερολογικό Τμήμα, Ιατρική Σχολή Πατρών}
^{Τμήμα Ιατρικής και Ερευνητικό Εργαστηριακό Τμήμα Παθολογίας, Εθνικό Ερευνητικό Κέντρο Αυτοάνοσων Ηπατικών Παθήσεων, Πανεπιστημιακό Νοσοκομεία Λάρισας}
^{Ιατρικό Τμήμα, Gilead Sciences Hellas}

Monitoring and comorbidities in patients with chronic hepatitis B currently treated with nucleos(t)ide analogs

Δημοσιεύθηκε στο Annals of Gastroenterology, Ιούλιος 2020, DOI: 10.20524/aog.2020.0525, 2021

Η μακροχρόνια μονοθεραπεία με πυρηνικά νουκλεοσιδικά ανάλογα (NAs) αντιπροσωπεύει τη θεραπευτική επιλογή για την πλειοψηφία των ασθενών με χρόνια ηπατίτιδα Β (CHB), έναν ηλικιωμένο πληθυσμό με μεγαλύτερη πιθανότητα συννοσηρoτήτων. Η μελέτη αξιολόγησε τον επιπολασμό ταυτόχρονων μη ηπατικών νόσων και την παρακολούθηση της ασφάλειας σε μια μεγάλη ομάδα ασθενών με CHB που έλαβαν ΝΑ, καθώς επίσης και τον πιθανό αντίκτυπό τους στα αποτελέσματα της νόσου.

Στη μελέτη συμπεριελήφθησαν 500 ασθενείς με CHB από 5 μεγάλα τριτοβάθμια ελληνικά κέντρα, οι οποίοι είχαν υποβληθεί σε μακροχρόνια θεραπεία με ΝΑ. Συγκεντρώθηκαν τα επιδημιολογικά/κλινικά χαρακτηριστικά και δεδομένα για την ταυτόχρονη νόσο, τη χρήση φαρμάκων και τις έρευνες που πραγματοποιήθηκαν.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η μέση ηλικία των ασθενών ήταν τα 58 έτη και το 66% αυτών ήταν άνδρες. Οι περισσότεροι ασθενείς λάμβαναν μονοθεραπεία tenofovir disoproxil fumarate (TDF, 60%) ή entecavir (ETV, 37%). Η αντισταθμισμένη ηπατική κίρρωση στην αρχή ήταν παρούσα στο 10% των ασθενών, ενώ το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα (HCC) υπό θεραπεία αναπτύχθηκε σε 21 ασθενείς. Η διάμεση διάρκεια της συνολικής θεραπείας με ΝΑ ήταν 56 μήνες και της τελευταίας θεραπείας 42 μήνες. Οι πιο συχνές συννοσηρότητες (επιπολασμός> 10%) ήταν η υπέρταση (28%), ο καρκίνος (ή οι καρκίνοι) χωρίς το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα (HCC) (12%) και ο διαβήτης (11%). Οι ασθενείς με μεγαλύτερη διάρκεια της τελευταίας θεραπείας (≥4 έναντι <4 ετών) ήταν μεγαλύτεροι ηλικιακά (μέση ηλικία: 58 έναντι 56 ετών, P = 0,004), είχαν συχνότερο ιστορικό προηγούμενης χρήσης ΝΑ (53% έναντι 35%, Ρ <0,001), και λιγότερο συχνή ηπατική αντιστάθμιση (5% έναντι 13%, Ρ = 0,008) και καρκίνους εκτός HCC (8% έναντι 15%, Ρ = 0,020). Το HCC αναπτύχθηκε συχνότερα σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη παρά σε αυτούς που δεν νοσούσαν από την πάθηση αυτή (11% έναντι 3%, P = 0,022).

Συμπερασματικά, η μελέτη απέδειξε ότι οι Έλληνες ασθενείς με CHB που θεραπεύονται προσωρινά με ΝΑ, σχεδόν αποκλειστικά με ETV ή TDF, είναι συχνά άνω των 60 ετών, έχουν αρκετές συννοσηρότητες και συνεπώς απαιτούν πιο προσεκτική αντιμετώπιση.

Abstract

Background: Long-term monotherapy with nucleos(t)ide analogs (NAs) represents the treatment option for the majority of patients with chronic hepatitis B (CHB), an aging population with a greater likelihood of comorbidities. We assessed the prevalence of concurrent non-hepatic diseases and the safety monitoring in a large cohort of CHB patients receiving NAs and their potential impact on disease outcomes.

Methods: We included 500 consecutive CHB patients from 5 major tertiary Greek centers, under long-term therapy with an NA. Epidemiological/clinical characteristics and data on concomitant disease, drug use and investigations ordered were collected.

Results: The mean age was 58 years and 66% were male. Most patients were receiving tenofovir disoproxil fumarate (TDF, 60%) or entecavir (ETV, 37%) monotherapy. Decompensated cirrhosis at baseline was present in 10%, while hepatocellular carcinoma (HCC) under therapy developed in 21 patients. The median duration of total NA therapy was 56 and of latest therapy 42 months. The most common (prevalence >10%) comorbidities were hypertension (28%), non-HCC cancer(s) (12%), and diabetes (11%). Patients with a longer duration of latest therapy (≥4 vs. <4 years) were older (mean age: 58 vs. 56 years, P=0.004), had more frequent history of prior use of NA(s) (53% vs. 35%, P<0.001), and less frequent liver decompensation (5% vs. 13%, P=0.008) and non-HCC cancers (8% vs. 15%, P=0.020). HCC developed more frequently in patients with than in those without diabetes (11% vs. 3%, P=0.022).

Conclusion: Greek CHB patients currently treated with NAs, almost exclusively ETV or TDF, are often older than 60 years, have several comorbidities, and thus require careful management.